Encontrarás aquí algunos poemas de Pedro Salinas, el llamado poeta del amor, que fui traduciendo al esperanto como aficionado pertenecientes a la obra La voz a ti debida (1933) y Largo lamento (1938).
Siempre he creído que el odio debe externalizarse de la forma más bella que uno pueda, exactamente al revés de como lo hace la gente.
La voz a ti debida (1933)
- …
- …
- …
- Si me llamaras
- …
- Miedo de ti, de quererte
- Mañana, la palabra
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- Para vivir no quiero
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- Afán para no separarme
- …
- …
- La luz lo malo que tiene
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- Los cielos son iguales
- Ayer te besé en los labios
- …
- …
- La forma de querer tú
- ¡Qué probable eres tú!
- …
- ¿Hablamos, desde cuándo?
- …
- …
- …
- …
- …
- La noche es la gran duda
- Tú no puedes quererme
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- Si tú supieras que ese
- …
- …
- …
- …
- Encontraremos nuestro beso
- …
- Qué cuerpos leves, sutiles
- …
- …
[4] Si me llamaras
Hay un verso de este poema, el cuarto de La voz a ti debida, que me impactó luego de haberlo traducido; no así antes:
(Tio) okazos per mirindaĵo
| [4] Se min vi vokus, jes, se min vi vokus! – Forlasantus mi ĉion, ĉion mi forĵetantus: la prezojn, la katalogojn, la bluon de l’ oceano sur la mapoj, la tagojn kaj ties noktojn, l’ antikvajn telegramojn kaj ankaŭ amon. Vi, ja ne mia am’, se min vi vokus! – Atend’ al via voĉo: en la sub’ teleskopoj, ekde la kosmaĵo, per speguloj, per tuneloj, per superjaroj ĝi eble venos. El kie mi ne scias. Per mirindaĵo, ĉiam. Ĉar se min vi vokos —se min vi vokus, jes, se min vi vokus!— okaz’ per mirindaĵo, inkognite, sen vidi. – Neniam per la lipoj de mi kisataj, neniam per la voĉo kiu dirantas: “Ne foriru.” |
[4] ¡Si me llamaras, sí, si me llamaras! – Lo dejaría todo, todo lo tiraría: los precios, los catálogos, el azul del océano en los mapas, los días y sus noches, los telegramas viejos y un amor. Tú, que no eres mi amor, ¡si me llamaras! – Y aún espero tu voz: telescopios abajo, desde la estrella, por espejos, por túneles, por los años bisiestos puede venir. No sé por dónde. Desde el prodigio, siempre. Porque si tú me llamas —¡si me llamaras, sí, si me llamaras!— será desde un milagro, incógnito, sin verlo. – Nunca desde los labios que te beso, nunca desde la voz que dice: “No te vayas.” |
[6] Miedo de ti, de quererte
El sexto poema de La voz a ti debida:
| [6] Timo. Pri vi. Ami vin estas la plej alta risko. Multaj, vi kaj via vivo. Mi vin kaptos, jam hodi’; nun mi konas ĝin, eniras en labirintojn, facilaj danke vin, al via mano. Kaj miaj, nune, ja. Sed vi estas via propra transa mondo, kiel l’ lumo kaj la mondo: tagoj, noktoj kaj someroj, vintroj estas en sinsekvo. Bedaŭrinde, aliiĝas vi sen lasi esti vi, dum la propra aliiĝo, en la kutima fidel’ de via ŝanĝo ĉiama. – Diru: ĉu vivi mi povos tiajn aliajn klimatojn, aŭ lumojn, aŭ estontecojn kiujn vi ellaboradas, kiel memsukon la frukto, por via esti ja morg’? Aŭ ĉu mi estos nur io naskiĝinta por un’ tago via (mia tag’ eterna), por eble unu printempo (en mia florpleno ĉiam), sen kapablo vivi nun kiam alvenos sinsekvoj en vi, sen ia evito ebla, la fortaĵoj kaj la ventoj novaj, la aliaj fajroj atende jam al l’ momento esti, en vi, via vivo? |
[6] Miedo. De ti. Quererte es el más alto riesgo. Múltiples, tú y tu vida. Te tengo, a la de hoy; ya la conozco, entro por laberintos, fáciles gracias a ti, a tu mano. Y míos, ahora, sí. Pero tú eres tu propio más allá, como la luz y el mundo: días, noches, estíos, inviernos sucediéndose. Fatalmente, te mudas sin dejar de ser tú, en tu propia mudanza, con la fidelidad constante de cambiar. – Di: ¿Podré yo vivir en esos otros climas, o futuros, o luces que estás elaborando, como su zumo el fruto, para mañana tuyo? ¿O seré solo algo que nació para un día tuyo (mi día eterno), para una primavera (en mi florida siempre), sin poder vivir ya cuando lleguen sucesivas en ti, inevitablemente, las fuerzas y los vientos nuevos, las otras lumbres, que esperan ya el momento de ser, en ti, tu vida? |
[7] Mañana, la palabra
| [7] «Morgaŭe». Jen la vorto vakanta, en libero, aer’, gravito-manka, sen korpo kaj animo, sen kiso eĉ koloro, do mi preteris ĝin en la nun’, apud mi. Sed subite, vi diris tuj al mi: «Mi, morgaŭe…» Kaj ĉio plenpleniĝis per karno kaj per flagoj. Kuris al sur mi, hastis ĉiuj miaj promesoj kune sescent-koloraj, en vestoj enmodiĝaj, ĉiuj nudaj, sed ili ŝarĝitaj per karesoj. Per trajnoj aŭ gazeloj al mi ili alvenis —sonoj de violonoj, akut’— sveltaj esperoj de virgulinaj buŝoj. Aŭ rapidaj kaj grandaj kiel ŝipoj, de for’, kiel balenoj de maroj malproksimaj, infinitaj esperoj de amo sen la fin’. Morgaŭe! Tre vibranta vorto, streĉanta pri karno, animo rozaj, kordo de l’ arĉo kie vi metis, akutege, unu armon dudek-jaran, plej sagon dolorigan kiam vi diris: «Mi…» |
[7] «Mañana». La palabra iba suelta, vacante, ingrávida, en el aire, tan sin alma y sin cuerpo, tan sin color ni beso, que la dejé pasar por mi lado, en mi hoy. Pero de pronto tú dijiste: «Yo, mañana…» Y todo se pobló de carne y de banderas. Se me precipitaban encima las promesas de seiscientos colores, con vestidos de moda, desnudas, pero todas cargadas de caricias. En trenes o en gacelas me llegaban —agudas, sones de violines— esperanzas delgadas de bocas virginales. O veloces y grandes como buques, de lejos, como ballenas desde mares distantes, inmensas esperanzas de un amor sin final. ¡Mañana! Qué palabra toda vibrante, tensa de alma y carne rosada, cuerda del arco donde tú pusiste, agudísima, arma de veinte años, la flecha más segura cuando dijiste: «Yo…» |
[14] Para vivir no quiero
Este es el primer poema de Salinas que leí, y también el primero que traduje:
| [14] Por la vivo mi ne volas insulojn, palacojn, turojn. Kiel pleja ĝojo alta: la vivo en la pronomoj! – Ekdemetu jam la vestojn la signojn kaj portretojn; mi ne tiel volas vin, vestita en aliulon, de io ĉiam filin’. Vol’ pri vi: libera, pura, en neredukteblo: vi. Mi scias: kiam alvokos mi vin inter ĉiuj gentoj de la mondo, ja nure vi estos vi. Kaj onte al la demando pri la alvokant-idento, jen kiu vin lia volas, mi enterigos la nomojn, la surskribojn, historion. Mi rompanta estos ĉion kion al mi surĵetita eĉ antaŭ ol la naskiĝ’. Kaj denove nekonato eterna de senvestiĝo, de la petro, de la mondo, al vi dir’: “Mi vin amas, kaj jen mi”. |
[14] Para vivir no quiero islas, palacios, torres. ¡Qué alegría más alta: vivir en los pronombres! – Quítate ya los trajes, las señas, los retratos; yo no te quiero así, disfrazada de otra, hija siempre de algo. Te quiero pura, libre, irreductible: tú. Sé que cuando te llame entre todas las gentes del mundo, sólo tú serás tú. Y cuando me preguntes quién es el que te llama, el que te quiere suya, enterraré los nombres, los rótulos, la historia. Iré rompiendo todo lo que encima me echaron desde antes de nacer. Y vuelto ya al anónimo eterno del desnudo, de la piedra, del mundo, te diré: «Yo te quiero, soy yo». |
La primera estrofa es puro placer.
[22] Afán para no separarme
El poema número 22 de La voz a ti debida:
| [22] La strebo por ne apartigi min de vi, pro via belec’. – Batalo por ne resti kie volas vi, tie ĉi, en l’ alfabetoj en la aŭroroj, ĉe la lipoj. – Sopiro dum estas mi postlasanta anektodojn, vestojn kaj karesojn, pri alven’ estante ĉio en trairo kio en vi aliiĝas, en nuda-eterna manier’. – Kaj en la daŭraj turnoj kaj turniroj, sindonantaj, memtrompantaj viaj kisoj, kapoj kaj kapricoj, la ŝanĝiĝem-delicoj, kontaktoj rapidecaj kun la mondo, mia alven’ al ĉi tie al l’ centro, senmova, de vi mem. Kaj vidi kiel vi ŝanĝas —kaj vi nomas tion vivi— pri ĉio, pri ĉio, jes, ne en mi, kie vi transvivas. |
[22] Afán para no separarme de ti, por tu belleza. – Lucha por no quedar en donde quieres tú, aquí, en los alfabetos, en las auroras, en los labios. – Ansia de irse dejando atrás anécdotas, vestidos y caricias, de llegar, atravesando todo lo que en ti cambia, a lo desnudo y a lo perdurable. – Y mientras siguen dando vueltas y vueltas, entregándose, engañándose, tus rostros, tus caprichos y tus besos, tus delicias volubles, tus contactos rápidos con el mundo, haber llegado yo al centro puro, inmóvil, de ti misma. Y verte cómo cambias —y lo llamas vivir— en todo, en todo, sí, menos en mí, donde te sobrevives. |
[25] La luz lo malo que tiene
Composición número 25 de La voz a ti debida: La luz lo malo que tiene.
| [25] | [25] |
| Pri la lum’ malbonas tio ke ĝi ne venas el vi. Ĉar ĝi venas el la sunoj, el l’ riveroj, el l’ olivo. Mi vol’ plu de vja obskur’. – La feliĉon de sama mano neniam donatas. ‘As hodi’ unu, kroma morg’, kroma hier’. Tamen neniam ĝi vias. Pro tio ĉiam mi prenas la triston, kion donas vi. – La kisojn portas la fadenoj de l’ telegrafo, l’ tuŝetoj, kun densaj noktoj, la lipoj de l’ estontec’. Kaj venas, ili alvenas. Mi ne sentas kise min. – Kaj pro tio mi ne volas, kaj ne volas ŝuldi al kiu ajn. – Al vi ŝuldi tute ĉion ja volus mi. Kia bel’ la mond’, kaj plena se ĉio, kisoj kaj lumoj kaj ĝojo, venus solsole el vi. |
La luz lo malo que tiene es que no viene de ti. Es que viene de los soles, de los ríos, de la oliva. Quiero más tu oscuridad. – La alegría no es nunca la misma mano la que me la da. Hoy es una, otra mañana, otra ayer. Pero jamás es la tuya. Por eso siempre te tomo la pena, lo que me das. – Los besos los traen los hilos del telégrafo, los roces con noches densas, los labios del porvenir. Y vienen, de donde vienen. Yo no me siento besar. – Y por eso no lo quiero, ni se lo quiero deber no sé a quién. – A ti debértelo todo querría yo. ¡Qué hermoso el mundo, qué entero si todo, besos y luces y gozo, viniese solo de ti! |
[35] Los cielos son iguales
El poema número 35 de La voz a ti debida:
| [35] La ĉieloj samaj estas. Bluaj, grizaj, nigraj, ili en la supro ripetiĝas de l’ petro aŭ oranĝ-arbo: nin proksimigas rigardi. La kosmaĵoj eliminas, pro sia malproksimego, la distancoj de la mondo. Se ni volas nin kunigi, neniam rigardu fronte: ĉio plena de abismoj, plena de sagoj kaj leŭgoj. Bone lasu vin flosante sur la mar’ aŭ sur la herbo, senmove, ĉiel-vizaĝe. Vi sentiĝos vin dronanta malrapide, al l’ supraĵo, en la vivo de l’ aero. Kaj ni estos nin trovantaj supere de l’ nevenkeblaj diferencoj, de sableroj, de rokoj, jaroj, jam solaj, ĉielaj naĝantoj, ŝip- rompuloj el la ĉieloj. |
[35] Los cielos son iguales. Azules, grises, negros, se repiten encima del naranjo o la piedra: nos acerca mirarlos. Las estrellas suprimen, de lejanas que son, las distancias del mundo. Si queremos juntarnos, nunca mires delante: todo lleno de abismos, de fechas y de leguas. Déjate bien flotar sobre el mar o la hierba, inmóvil, cara al cielo. Te sentirás hundir despacio, hacia lo alto, en la vida del aire. Y nos encontraremos sobre las diferencias invencibles, arenas, rocas, años, ya solos, nadadores celestes, náufragos de los cielos. |
[36] Ayer te besé en los labios
Composición número 36 de La voz a ti debida: Ayer te besé en los labios.
| [36] | [36] |
| Hier’ vin mi kisis lipe. Vin mi kisis lipe. Densaj ruĝaj. Tiom kurta kiso ke ĝi daŭris pli ol fulmo, ol miraklo, pli. La tempo post al vi kiso mi ĝin volis por nenio jam, por nenio mi volantis ĝin antaŭe. Ekis, finiĝis per ĝi. – Hodiaŭ mi kisas kison; mi solas kun miaj lipoj. Metitaj viabuŝe ne, ne plu —kien ĝi al mi elglitis?—. Metitaj ĉe l’ kiso mia al vi hier’, en la kunaj buŝoj de l’ kis’ ili kisiĝantis. Kaj daŭras ĉi kiso pli ol silento, ol la lumo, ĉar nun ne plu estas karno aŭ buŝo kion mi kisas, elglitinta, forfuĝinta. Ne. Mi vin kisantas pli diste. |
Ayer te besé en los labios. Te besé en los labios. Densos, rojos. Fue un beso tan corto que duró más que un relámpago, que un milagro, más. El tiempo después de dártelo no lo quise para nada ya, para nada lo había querido antes. Se empezó, se acabó en él. – Hoy estoy besando un beso; estoy solo con mis labios. Los pongo no en tu boca, no, ya no —¿adónde se me ha escapado?—. Los pongo en el beso que te di ayer, en las bocas juntas del beso que se besaron. Y dura este beso más que el silencio, que la luz. Porque ya no es una carne ni una boca lo que beso, que se escapa, que me huye. No. Te estoy besando más lejos. |
[39] La forma de querer tú
Volvamos a La voz a ti debida (1933), a por la composición número 39: La forma de querer tú.
| [39] | [39] |
| La manier’ ami vi estas lasi ami vin. Via jes’ al mi submeta silent’ estas. Viaj kisoj al mi proponi la lipojn por ke ilin kisu mi. Neniam vortoj, brakumoj, diros ke vi ja ekzistis, ke vi min amis: neniam. Tion diros blankfolioj, mapoj, aŭguroj, vokiloj; vi, ne. Brakumanta vin jen mi ne demandante, pro timo ke ne estas realaĵ’ ke vi vivas kaj min amas. Brakumanta vin jen mi sen rigardi kaj vin tuŝi. Ne hazarde mi malkovru per demandoj, per karesoj, tian enorman solecon kaŭze de amo nur mia. |
La forma de querer tú es dejarme que te quiera. El sí con que te me rindes es el silencio. Tus besos son ofrecerme los labios para que los bese yo. Jamás palabras, abrazos, me dirán que tú existías, que me quisiste: jamás. Me lo dicen hojas blancas, mapas, augurios, teléfonos; tú, no. Y estoy abrazado a ti sin preguntarte, de miedo a que no sea verdad que tú vives y me quieres. Y estoy abrazado a ti sin mirar y sin tocarte. No vaya a ser que descubra con preguntas, con caricias, esa soledad inmensa de quererte sólo yo. |
[40] ¡Qué probable eres tú!
Avancemos un poco en La voz a ti debida, y vayamos a por el poema número 40:
| [40] Kiom probabla vi estas! Se l’ okuloj al mi diras, rigardante vin, ke ne, ke veraĵo vi ne estas, viaj manoj kaj la lipoj, kun fermitaj la okuloj trae iras mildajn pruvojn: via lanta konvinkiĝo de la vio, ascendadas per la skalo de tuŝ-taktoj, de buŝoj, de karno-karno. Se ankaŭe mi ne kredas, iom dense kroma jam, pli palpablos ĝi, la voĉo por la diro: “Vin mi amas”, teni sin al la firmiĝo kontraŭ mia dub’. Apude brakumas korpo, kisantas, freneze, en serĉo al sia realo ĉi tie, en mi, ne kredante ĝin; kisojn por sian atingi vivon ankoraŭ en nedecido, pura miraklo, en mi. Lante vi foriras dum formiĝanta estas vi, memnaskanta, ene de via inklin’ de mia inklin’, konfuzaj, kiel formiĝas la tago en la obskura dubego. Kaj agonias l’ antikva dubema kreaĵo kiun vi forlasantas post vi, antaŭa estaĵo vana, por ke aperu en fin’ la nerefutebla vi, senvesta Venuso certa, inter certaj mateniĝoj, venke al si mem novan estaĵon, amanta min. |
[40] ¡Qué probable eres tú! Si los ojos me dicen, mirándote, que no, que no eres de verdad, las manos y los labios, con los ojos cerrados, recorren tiernas pruebas: Ia lenta convicción de tu ser, va ascendiendo por escala de tactos, de bocas, carne y carne. Si tampoco lo creo, algo más denso ya, más palpable, la voz con que dices: “Te quiero”, lucha para afirmarte contra mi duda. Al lado un cuerpo besa, abraza, frenético, buscándose su realidad aquí en mí, que no la creo; besa para lograr su vida todavía indecisa, puro milagro, en mí. Y lentamente vas formándote tú misma, naciéndote, dentro de tu querer, de mi querer, confusos, como se forma el día en la gran duda oscura. Y agoniza la antigua criatura dudosa que tú dejas atrás, inútil ser de antes, para que surja al fin la irrefutable tú, desnuda Venus cierta, entre auroras seguras, que se gana a sí misma su nuevo ser, queriéndome. |
[42] ¿Hablamos, desde cuándo?
Vamos con el poema número 42 de La voz a ti debida:
| [42] Ĉu parolas ni, de kiam? Kiu komencis? Mi ne scias. La tagoj, miaj demandoj; obskuraj, larĝaj, nebulaj viaj respondoj: la noktoj. La ligiĝ’ un’ al alia formas la mondon, la tempon kaj por vi kaj por mi. Dronantaj miaj demandoj kun la lum’ en la nenion, silenta, por ke tiel vi respondu per kosmaĵoj duba-sencaj; poste, ĵusnaskiĝe kun la mateniĝo, mirinda de novo, de angoro por demandi la samon demandinta ĝi hier’, kion la nokto respondis duona, kosmaĵo-plena. Kaj la jaroj kaj la vivo, angor-plena dialog’! – Kaj tamen, pro ĝi diri preskaŭ ĉion. Kiam ili nin malligos kaj ne plu ni aŭdos nin, diros mi al vi eĉ tiam: “Kiom baldaŭ! Tiom por paroli, tiom restanta al ni ankor’!” |
[42] ¿Hablamos, desde cuándo? ¿Quién empezó? No sé. Los días, mis preguntas; oscuras, anchas, vagas tus respuestas: las noches. Juntándose una a otra, forman el mundo, el tiempo para ti y para mí. Mi preguntar hundiéndose con la luz en la nada, callado, para que tú respondas con estrellas equívocas; luego, reciennaciéndose con el alba, asombroso de novedad, de ansia de preguntar lo mismo que preguntaba ayer, que respondió la noche a medias, estrellada. Los años y la vida, ¡qué diálogo agustiado! – Y sin embargo, por decir casi todo. Y cuando nos separen y ya no nos oigamos, te diré todavía: “¡Qué pronto! ¡Tanto que hablar, y tanto que nos quedaba aún!” |
[48] La noche es la gran duda
¿Qué no será la noche? Otro poema de La voz a ti debida, de Pedro Salinas:
| [48] La nokt’ estas la grand-dub’ de la mond’ kaj via am’. Mi bezonas ke la tago ĉiun tagon al mi diru ke ĝi tagas, estas ĝi, ĝi la lum’: kaj tie vi. Tia enorma dronado de marmoroj kaj de tigoj, tia grand-senkoloriĝo de l’ flugilo kaj la flor’: jen la nokto; la minaco jame de abolici’ de l’ koloro kaj de vi, stumblas min: ĉu l’ nenieco? Ĉu vi iam amis min? Kaj dum vi nenion diras kaj nun noktas, mi ne scias ĉu lumo, amo ekzistas. Mi bezonas la miraklon nekutiman: ali-tagon kaj vian voĉon, jesanta la ĉiaman mirindaĵon. Kaj kvankam silentos vi, en la enorma distanco, la aŭroro, ĝi almenaŭ, la aŭroro, jes. La lum’ alporte de ŝi hodi’ estos l’ ega jes’ de l’ mond’ al l’ am’ sente mi pri vi. |
[48] La noche es la gran duda del mundo y de tu amor. Necesito que el día cada día me diga que es el día, que es él, que es la luz: y allí tú. Ese enorme hundimiento de mármoles y cañas, ese gran despintarse del ala y de la flor: la noche; la amenaza ya de una abolición del color y de ti, me hace temblar: ¿la nada? ¿Me quisiste una vez? Y mientras tú te callas y es de noche, no sé si luz, amor existen. Necesito el milagro insólito: otro día y tu voz, confirmándome el prodigio de siempre. Y aunque te calles tú, en la enorme distancia, la aurora, por lo menos, la aurora, sí. La luz que ella me traiga hoy será el gran sí del mundo al amor que te tengo. |
[49] Tú no puedes quererme
No es especialmente bonito, pero forma parte de la obra:
| [49] Vi ne povas min ami: altas vi, supre kiom! Por konsoli min sendas vi kopiojn kaj ombrojn, portetojn kaj ŝajnigojn, ĉiuj tiel similaj kvazaŭ temus pri vi. Inter imagoj mi vivas, de vi, sen vi. Oni amas min, akompanas. Ni iras foren de l’ akv-uteroj, sur l’ flosantaj glacioj, sur la pampo, aŭ al fundaj-etaj kinejoj. Parole pri vi ĉiam. Al mi oni diras: “Ni ŝi ne estas, sed se vide: tre similaj! Viaj fantomoj, kiaj long-brakoj, duraj lipoj propraj: jes, kiel vi. Pro am-ŝajnigo, ili min kisas kaj brakumas. La mildaj voĉoj diras ke vi brakumas, vi tiel kisas. Mi vivas de ombroj, inter ombroj el tepid-haŭto, bela, kun okuloj, haŭt’, kisoj, certe, kun ĉio via sed escepte de vi. Kun malveraj kreaĵoj, diaj, intermetitaj por ke tia kisego ne povanta ni fari mi havu, ŝi ricevu. |
[49] Tú no puedes quererme: estás alta, ¡qué arriba! Y para consolarme me envías sombras, copias, retratos, simulacros, todos tan parecidos como si fueses tú. Entre figuraciones vivo, de ti, sin ti. Me quieren, me acompañan. Nos vamos por los claustros del agua, por los hielos flotantes, por la pampa, o a cines minúsculos y hondos. Siempre hablando de ti. Me dicen: “No somos ella, pero ¡si tú vieras qué iguales! Tus espectros, qué brazos largos, qué labios duros tienen: sí, como tú. Por fingir que me quieres, me abrazan y me besan. Sus voces tiernas dicen que tú abrazas, que tú besas así. Yo vivo de sombras, entre sombras, de carne tibia, bella, con tus ojos, tu cuerpo, tus besos, sí, con todo lo tuyo menos tú. Con criaturas falsas, divinas, interpuestas para que ese gran beso que no podemos darnos me lo den, se lo dé. |
[61] Si tú supieras que ese
El número 61: parecía breve, pero… ha costado lo suyo.
| [61] Se vi scius ke l’ plor-ĝemo granda vi interpremanta ĉe viaj brakoj, ke tiu larmo kiun vi sekigas ŝin kisanta, venas el vi, estas vi, dolor’ via nun en larmoj miaj, ploro-ĝemoj miaj! – Tiukaze ne plu vi demandus al la pasintec’, al l’ ĉieloj, al la frunto, al la kartoj, kio pri mi, pri l’ sufer’. Kaj tute sono-silenta, en tia silento granda de la lumo kaj la scio, vi kisantus plie min, kaj en tipa senkonsolo. En la tipa senkonsol’ de tiu kiu ne havas apude ali-estaĵon, fremdan doloron; de tiu sola jam pri la aflikto. Kun la deziro konsoli en kimera alilulo la propran doloron grandan. |
[61] ¡Si tú supieras que ese gran sollozo que estrechas en tus brazos, que esa lágrima que tú secas besándola, vienen de ti, son tú, dolor de ti hecho lágrimas mías, sollozos míos! – Entonces ya no preguntarías al pasado, a los cielos, a la frente, a las cartas, qué tengo, por qué sufro. Y toda silenciosa, con ese gran silencio de la luz y el saber, me besarías más, y desoladamente. Con la desolación del que no tiene al lado otro ser, un dolor ajeno; del que está solo ya con su pena. Queriendo consolar en un otro quimérico el gran dolor que es suyo. |
[66] Encontraremos nuestro beso
Y vamos con el poema número 66 de La voz a ti debida:
| [66] Ni trovantaj estos, jes. Nian kison. Ĉu okazos sur lito el nuboj ĝi, el braĝoj aŭ vitroj eble? Ĉu estos ĉi minuton ĝi venontan, aŭ morgaŭ, aŭ la jarcenton estontan, aŭ sur la bordo mem de nia jam ne plu? Ĉu mortaj, vivaj? Vi scias? Kun via kaj mia karno, kun mia kaj via nomo? Aŭ jam nepre kun aliaj lipoj, kun aliaj nomoj kaj jarcentojn poste, tio ĉi en la volo okazi hodi’, tie ĉi, de nun? Ni troviĝas sen la sci’. Ni scias ke estos ĝi. En io, jes, kaj en iu nepre devos plenumiĝi ĉi amo ni inventantaj kaj sen tero kaj sen dato kie pozi en la nun’: l’ ameg’ en streĉa atendo. Kaj ke eble, malantaŭe de kurtenoj de jaroj, kiso malsuper ĉieloj kiujn vidis ni neniam, estos, sen la scio de tiuj kredantaj memdone, transceditaj pri l’ gloro, la plenumiĝo, en fin’, de la kis’ senpacienca mi vidanta vin atendi, kor-batanta ĉe la lipoj. Hodi’ nia kiso, sia lito, nur troviĝas ĉe la kred’. |
[66] Lo encontraremos, sí. Nuestro beso. ¿Será en un lecho de nubes, de vidrios o de ascuas? ¿Será este minuto próximo, o mañana, o el siglo por venir, o en el borde mismo ya del jamás? ¿Vivos, muertos? ¿Lo sabes? ¿Con tu carne y la mía, con mi nombre y el tuyo? ¿O ha de ser ya con otros labios, con otros nombres y siglos después, esto que está queriendo ser hoy, aquí, desde ahora? Eso no lo sabemos. Sabemos que será. Que en algo, sí, y en alguien se tiene que cumplir este amor que inventamos sin tierra ni sin fecha donde posarse ahora: el gran amor en vilo. Y que quizá, detrás de telones de años, un beso bajo cielos que jamás hemos visto, será, sin que lo sepan esos que creen dárselo, trascendido a su gloria, el cumplirse, por fin, de ese beso impaciente que te veo esperando, palpitante en los labios. Hoy nuestro beso, su lecho, están sólo en la fe. |
[Z] Qué cuerpos leves, sutiles
El antepenúltimo de La voz a ti debida:
| [68] Korpoj leĝeraj, subtilaj, ekzistas, sen kolor’, tiel svagaj kiel l’ ombroj, ke ne eblas ilin kisi se la lipojn ne lokante sur l’ aero, kontraŭ io kio pasas kaj similas! – Kaj kiom brunbrunaj ombroj ekzistas, tiom duraj ke l’ frida mamor’ obskura al ni neniam rezignos de pasi’ inter la brakoj! – Kaj kia labor’, ir’, ven’, kun la amo rapidege, de la korpoj ĝis la ombroj, de l’ neeblo ĝis la lipoj, sen halti, sen scii iam ĉu anim’ de karn’ aŭ ombro de korp’ estas ni kisanta, ĉu estas io! Tremante pro karesoj al la vivo! |
[68] ¡Qué cuerpos leves, sutiles, hay, sin color, tan vagos como las sombras, que no se pueden besar si no es poniendo los labios en el aire, contra algo que pasa y que se parece! – ¡Y qué sombras tan morenas hay, tan duras que su oscuro mármol frío jamás se nos rendirá de pasión entre los brazos! – ¡Y qué trajín, ir, venir, con el amor en volandas, de los cuerpos a las sombras, de lo imposible a los labios, sin parar, sin saber nunca si es alma de carne o sombra de cuerpo lo que besamos, si es algo! ¡Temblando de dar cariño a la vida! |
Largo lamento (1938)
No rechaces los sueños por ser años
Hasta ahora, de Pedro Salinas había publicado traducciones al esperanto de La voz a ti debida (1933), pero aquí os traigo otro poema suyo de una obra diferente, Largo lamento (1938), aunque enmarcada también en su famosa trilogía. Se trata de los últimos versos, 4411 a 4431.
| Ne rifuzu revojn pro esti revoj | No rechaces los sueños por ser sueños |
| Ne rifuzu revojn pro esti revoj. Kapablas ĉiuj revoj reali, se la revo ne finiĝas. La realec’ estas revo. Se ni revas ke l’ ŝtono ŝtonas, estas ĝi la ŝtono. Ĉe la riveroj ne kuras akvaĵo, sed revado pri l’ akvo, kristalina. La real’ masko-vestas la revon mem, kaj diras: “Mi l’ suno estas, ĉieloj kaj am’.” Sed neniam foras, ĝi ne vanuas, se ŝajnigi ke plias ĝi ol revo. Kaj ni revantaj ĝin vivas. Revad’ animo-manieras por ke distanciĝu neniam tio kio distanciĝus se ni ne plue revas ke veras kio ne ekzistas. Nure mortas amo kiu ne plu revata estas kaj volas konvinkiĝi ke ĝi vivas jam materie kaj ter-memserĉatas. |
No rechaces los sueños por ser sueños. Todos los sueños pueden ser realidad, si el sueño no se acaba. La realidad es un sueño. Si soñamos que la piedra es la piedra, eso es la piedra. Lo que corre en los ríos no es un agua, es un soñar el agua, cristalino. La realidad disfraza su propio sueño, y dice: “Yo soy el sol, los cielos, el amor”. Pero nunca se va, nunca se pasa, si fingimos creer que es más que un sueño. Y vivimos soñándola. Soñar es el modo que el alma tiene para que nunca se le escape lo que se escaparía si dejamos de soñar que es verdad lo que no existe. Sólo muere un amor que ha dejado de soñarse y quiere convencerse de que vive hecho materia y que se busca en tierra. |